Choroby ucha środkowego to najczęściej diagnozowane choroby uszu. W artykule przeczytasz o budowie i funkcjach ucha środkowego.
Ucho środkowe składa się z kilku podstawowych elementów: jamy bębenkowej, trzech kosteczek słuchowych (młoteczek, kowadełko, strzemiączko), trąbki słuchowej (trąbki Eustachiusza) oraz powierzchni zewnętrznej okienka owalnego.
Ucho środkowe odpowiada za wzmocnienie fal dźwiękowych oraz doprowadzenie ich do ucha wewnętrznego poprzez okienko owalne.
W jamie bębenkowej mamy trzy kosteczki słuchowe: młoteczek(malleus), kowadełko (incus) i strzemiączko (stapes). Są zawieszone w powietrzu, którego ciśnienie jest równe ciśnieniu atmosferycznemu, co zapewnia najlepszą ruchomość błony bębenkowej. Kosteczki są ze sobą połączone za pomocą stawów, a ze ścianami jamy bębenkowej więzadłami. Młoteczek z jednej strony połączony jest z błoną bębenkową, a z drugiej strony z kowadełkiem.
Kowadełko z kolei łączy się ze strzemiączkiem, a strzemiączko z okienkiem owalnym, swoją podstawą zamyka okienko. Ich zadaniem jest wzmocnienie oraz przekazywanie drgań błony bębenkowej do ucha wewnętrznego poprzez swój układ mechaniczny.
Okienko okrągłe – błoniaste okienko łączące ucho środkowe (wypełnione powietrzem) z uchem wewnętrznym (wypełnionym płynem). Jest położone tuż obok okienka owalnego. Elastyczna błona okienka okrągłego umożliwia wyrównawcze wypuklenie okienka okrągłego do ucha środkowego.
Pod wpływem drgań błony bębenkowej przenoszonych przez kosteczki słuchowe na podstawę strzemiączka okienko owalne jest wpuklane i tym samym dochodzi do przemieszczenia płynów ślimaka (które – w przeciwieństwie do powietrza – stanowią adekwatny bodziec dla zewnętrznych komórek Deitersa narządu Cortiego). Równocześnie musi nastąpić wyrównawcze wypuklenie wtórnej błony bębenkowej okienka okrągłego do ucha środkowego, aby przemieszczenie płynu mogło mieć miejsce.
Jama bębenkowa (cavum tympani) to przestrzeń o nieregularnym kształcie sześcianu, zawierająca kosteczki słuchowe, więzadła, mięśnie i powietrze. Jest połączona z gardłem trąbką słuchową, zwaną też trąbką Eustachiusza. Jamę bębenkową dzielimy na 3 części- górną, środkową i dolną. Jama bębenkowa wyścielana jest błoną śluzową.
Dwa mięśnie, które w niej występująmają duże znaczenie przy ochronie przed hałasem. Mięsień bębenkowy, oddzielający ucho zewnętrzne od środkowego, odpowiada za regulację napięcia błony. To ważne zwłaszcza przy dźwiękach o dużym natężeniu, które mogłyby uszkodzić słuch. Mięsień strzemiączkowy z kolei reguluje ruch oraz amplitudę wychylenia układu kosteczek słuchowych.
Ważnym elementem ucha środkowego jest trąbka Eustachiusza - to podłużny kanał o długości ok. 35 mm, pełni funkcję wyrównywania ciśnienia po obu stronach błony bębenkowej.
Trąbka łączy ucho środkowe z gardem, dlatego podczas stanu zapalnego gardła oraz nosa często dochodzi również do zapalenia ucha środkowego, co sprawia, że podczas choroby możemy gorzej słyszeć (ciśnienie w jamie bębenkowej nie jest wyrównywane, możemy słyszeć takie klikanie).
Częstym zjawiskiem samoistnego zatkania trąbki jest przebywanie na dużej wysokości lub lot samolotem. W takiej sytuacji pomóc może ziewanie lub połykanie śliny, które otwiera gardłowe ujście trąbki Eustachiusza.
Najczęstsze choroby ucha środkowego